عوامل موثر در بچه دهي در كلني هاي زنبور عسل

یکی از اتفاقات در پرورش زنبورعسل مخصوصا در فصل بهار بحث بچه دادن هست.بچه دادن پدیده طبیعی در زندگی زنبور عسل است که با عکس العمل های متفاوتی از زنبورداران مواجه می شود.پدیده بچه دادن یک قسمت طبیعی از چرخه ی سالانه کلنی زنبورعسل است . به طور طبیعی تکثیر یافتن موجب بقای زنبور عسل می شودزنبوردار باید در همه مواقع انتظاربچه دادن را داشته باشد و آن را تنها منحصر به فصل تقسیم کلنی نداند. اولین تقسیم کلنی از اواخر اردیبهشت تا اوایل تیر ماه است و حدود 80 درصد بچه کلنی ها در آن هنگام از سال کندو را ترک می کنند.
البته فصل دومی نیز برای تقسیم کلنی ها وجود دارد که معمولا برای زنبورداران ناشناخته است. این فصل از اواخر مرداد تا اواخر شهریور است و 20 درصد تقسیم کلنی ها در سال در این هنگام اتفاق می افتد
عوامل متعددی در بچه دادن دخیل هستند شامل : اندازه ی کلنی، تجمع، توزیع سنی کارگران و ملکه است. در فرصت های بعدی هر یک از عوامل بطور جداگانه توضیح داده می شودهمانطور که اشاره شد یکی از عوامل موثر در بچه دهی ملکه هست.معمولا وجود سطح معینی از فرمون مخصوص ملکه در کندو از پرورش ملکه های دیگر جلوگیری می کند.فرمون ملکه توسط ملازمین او به هنگام پرستاری و تغذیه  گرفته و به واسطه ی برخورد مدوام کارگران با یکدیگر توزیع می شود.
عواملی باعث کاهش ترشح و توزیع فرمون ملکه می شود مانند تعداد کم سلول های خالی برای تخم گذاری در ناحیه پرورش نوزادان که باعث کاهش فعالیت ملکه  و کاهش تماس کارگران و توزیع فرمون کم می شود.هم چنین ازدحام بسیار زیاد کارگران بی کار در ناحیه ی پرورش نوزادان باعث کاهش سرعت انتقال فرمون بین زنبورها می شود. ملکه پیر نیز مقدار کمتری فرمون ترشح می کند.

عامل دوم اندازه ی جمعیت است. بسیاری از زنبورداران تصور می کنند بچه دادن تنها در کلنی هایی صورت می گیرد که پرجمعیت است ، ولی این درست نیست. در حقیقت بچه دادن معمولا قبل از این که کلنی به اوج جمعیت خود برسد اتفاق می افتد.

در زمینه ی بچه دادن، اندازه جمعیت در حقیقت سه قسمت اصلی دارد:
* حجم فضای موجود * تعداد شان در این فضا * جمعیت زنبور ، عدم تعادل بین این سه عامل منجر به تقسیم کلنی و بچه دادن می شود.تراکم در منطقه پرورش نسل از جمله عوامل دیگر دخیل در بچه دهی است که به دوصورت رخ می دهد نخست هنگامی که همه یا اکثر سلول های نوزادان مورد استفاده قرار گیرد و دوم زمانی که شمار زیادی از زنبوران جوان در اطراف منطقه ی نوزادان سرگردان باشند . از دیگر عوامل موثر در بچه دهی نژاد زنبور است که نژاد فعلی موجود در کشور غالبا نژادی است با بچه دهی فراوان ولی در اکثر نژادهای موجود دنیا ژن بچه دهی شناسایی و حذف شده است.    

منبع : مهندس اسماعیل غفوری